හැඟීම් කළමනාකරණය කිරීම
හැඟීම් නැතිනම් චිත්තවේග නිවැරදිව කළමනාකරණය කරගන්නේ කොහොමද කියලා අපි මේ ලිපියෙන් බලමු.
හැඟීම් කළමනාකරණය කිරීම කියලා කියන්නේ අපට දැනෙන හැඟීම් සුදුසු ලෙස ප්‍රකාශ කරන්නේ කොහොමද යන්න සහ මොන වේලාවටද කියන දේ හරිහැටි තෝරා ගැනීමට අපට ඇති හැකියාවටයි.
මෙහෙම හිතමු, ඔයා මේ සති අන්තයේ යහළුවොත් එක්ක විනෝද චාරිකාවක් යන්න සැලසුම් කරනවා, ඒත් හදිස්සියේම සිකුරාදා ඔයාගේ ගුරුතුමිය දැනුම් දෙනවා සඳුදා විභාගයක් පවත්වනවා කියලා. එතකොට ඔයාට කේන්තිය, දුක වගේ හැඟීම් ඇතිවෙනවා නේද? ඒ වගේ වෙලාවකදී ඔයාගේ හැඟීම් ඔයා නිවැරදිව කළමනාකරණය කර නොගත්තොත් ඔයාගේ කේන්තිය, දුක ඔයාගෙ ළඟ ඉන්න පුද්ගලයින්ගෙන් (පවුලේ අයගෙන්, යහළුවන්ගෙන්) පිටවෙන්න පුළුවන්, හැබැයි එහෙම උනොත් ඒක සාධාරණ නෑ නේද? මේ හේතුව නිසා අපේ සමීපතමයන් අපෙන් ඈත්වෙන්න පුළුවන්. අපිට දැනෙන හැඟීම් නිවැරදිව හඳුනාගැනීම වගේම නිවැරදිව කළමනාකරණය කිරීම වැදගත් වන්නේ ඒ නිසයි. හැඟීම් නිවැරදිව කළමනාකරණය කිරීම අපිට අපේ සමීපතමයන් සමඟ තිබෙන සම්බන්ධතා (බැඳීම්) රැකගන්න වගේම මානසිකව ශක්තිමත් වීමට ගොඩක් වැදගත් වෙනවා.
හැඟීම් නිවැරදිව කළමනාකරණය කිරීමේ විවිධ ක්‍රම තියෙනවා. අපි දැන් ඒ ක්‍රම කිහිපයක් බලමු.
පුද්ගලයින් විදියට අපට ධනාත්මක සහ ඍණාත්මක යන හැඟීම් දැනෙනවා. අපිට දැනෙන හැඟීම් ධනත්මකද ඍණාත්මකද කියලා වෙන් කර හඳුනාගන්න අපට හැකියාව තිබිය යුතුයි. ඉන් පසු අපට දැනුන ඍණාත්මක එහෙම නැතිනම් අපට අපහසුවක් ගෙන දුන් හැඟීම් සටහන් කරගන්න ඕනේ. එහෙම සටහන් කිරීම තුළින් අපිට ඒ හැඟීම් හොඳින් අවබෝධ කරගැනීමට හැකියාව ලැබෙනවා වගේම ඒවා නිවැරදිව කළමනාකරණය කරගන්නත් පුළුවන් වෙනවා.
මීට අමතරව ව්‍යායාම කිරීමද හැඟීම් කළමනාකරණය කරගැනීමට උදව් වෙනවා. අපි බලමුද ඒ කොහොමද කියලා. ව්‍යායාම කිරීමේදී අපේ මොළයෙන් අපේ ශරීරයට හිතකර රසායනික ද්‍රව්‍ය නිකුත් කරනවා. මේවා අපේ ශරීරයට ලැබෙන ඔක්සිජන් ප්‍රමාණය වැඩි කරන නිසා අපිට කායිකව වගේම මානසිකවද හොඳ සෞඛයක් පවත්වා ගන්න පුළුවන් වෙනවා.
ඒ වගේම තමයි අපට දැනෙන හැඟීම් පිළිබඳව අපිට විශ්වාසවන්ත, අපගේ පවුලේ සාමාජිකයෙකු හෝ මිතුරෙකු සමඟ කතා කිරීමෙන්ද අපට දැනෙන හැඟීම් කළමනාකරණය කිරීම පහසු වෙනවා. අපට දැනෙන හැඟීම් පමණක් නෙවෙයි අන් අයට දැනෙන හැඟීම් පිළිබඳවද හොඳ අවබෝධයෙන් සිටීම ගොඩක් වැදගත් වෙනවා. අන් අයගේ හැඟීම් අවබෝධ කරගැනීමට සහ ඒවාට ගෞරව කිරීමට ඒ තුලින් අපට පුළුවන් වෙනවා.
මේ වගේ හැඟීම් කළමනාකරණය කිරීමේ තවත් ක්‍රමයක් තමයි ශ්වසන අභ්‍යාස කියලා කියන්නේ. අපිව සැහැල්ලු කරන සරල ශ්වසන අභ්‍යාසයක් දැන් අපි බලමු.
- පළමුව ඔයාගේ දකුණු අතේ මහපට ඇඟිල්ල දකුණු නාස් පුඩුවෙත් ඒ අතේම මැදැඟිල්ල වම් නාස් පුඩුව මත තියන්න.
- ඊට පස්සේ මහපට ඇඟිල්ලෙන් දකුණු නාස් පුඩුව වසාගෙන වම් නාස් පුඩුවෙන් හොඳ හුස්මක් ඉහළට ගන්න.
- දැන් මැදැඟිල්ලෙන් වම් නාස් පුඩුව වහලා දකුණු නාස් පුඩුවෙන් ඉහළට ගත් හුස්ම පහළට පිටකරන්න.
- මේ වගේ කිහිප වතාවක්ම (සමාන අවස්ථා) නාස් පුඩු දෙකෙන්ම හුස්ම ඉහළට ගැනීම සහ පහළට ගැනීම සිදු කිරීම තුළින් ඔයාට ඔයාගේ හැඟීම් කළමණාකරණය කිරීමට හැකියාව ලැබෙනවා.
අප තුළ ඍණාත්මක හැඟීම් හටගන්න එක ඉතාම සාමාන්‍ය දෙයක්. නමුත් අපට නිසි පරිදි එම හැඟීම් කළමණාකරණය කරගැනීමට නොහැකි වුනොත් අප මෙන්ම අප අවට සිටින පුද්ගලයන්ද එයින් අපහසුතාවයට පත්වෙනවා. ඉතින් ඒ වගේ කිසිම කෙනෙක් සහ තමන් ද අපහසුතාවයට පත් නොවෙන ලෙස අපි අපේ හැඟීම් කළමණාකරණය කරන්නෙ කොහොමද කියලා ඉගෙනගැනීම ඉතා වැදගත්.
ඔයාලත් ඔයාලගෙ හැඟීම් කළමණාකරණය කරන්නෙ කොහොමද කියලා ඉගෙන ගන්න අප විසින් හඳුන්වා දෙන ක්‍රියාකාරකම් මාලාව උපයෝගී කරගන්න.
